مرکز تحقیقات علوم اعصاب

 

گزارشی از نشست برگزار شده با خانم دکتر صبا امیری 

کد طرح پژوهان: 29795

 مجری و همکاران: دکتر فریبا خداقلی (مجری اصلی طرح)، فاطمه وثوقیان، آرمـان زین‌الدینی، مریم السادات موسوی، دکتر روح‌الله کریمی، طراوت رسولی، فرشته خداقلی، یحیی قائدی، دکتر صبا امیری

طرح تحقیقاتی «بررسی تأثیر مداخله فلسفه برای کودکان (P4C) بر سلامت روانی کودکان ۶ تا ۱۳ سال» به سرپرستی خانم دکتر خداقلی در مرکز علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار شد. این طرح طی دوره‌ای ۹ ماهه با مشارکت ۷۴ کودک در دو گروه آزمایش و کنترل اجرا شد. در این مطالعه، گروه آزمایشی به‌صورت هفتگی در جلسات گفت‌وگوهای فلسفی گروهی شرکت کردند و وضعیت رفتاری آن‌ها از طریق مقیاس‌های معتبر روان‌سنجی نظیر کانرز و SNAP-IV توسط معلمان ارزیابی شد. 

خانم دکتر امیری درباره اهداف و دستاوردهای این پروژه توضیح دادند: در دنیای پرتنش و پیچیده امروز، کودکان نیازمند مهارت‌هایی فراتر از آموزش‌های مرسوم هستند. فلسفه برای کودکان، به عنوان یک رویکرد ساختاریافته، بستری فراهم می‌کند تا کودکان از طریق پرسشگری، گفت‌وگو و استدلال، تفکر نقادانه و خودآگاهی را تجربه کنند.

وی با اشاره به نتایج به‌دست‌آمده اظهار داشت: یافته‌های این پژوهش نشان داد که پس از ۹ ماه مشارکت در این برنامه، کودکان بهبود قابل‌توجهی در علائم بی‌توجهی، بیش‌فعالی، اضطراب، مشکلات رفتاری و اجتماعی نشان دادند. تجزیه و تحلیل آماری نتایج نیز تفاوت معنادار میان گروه آزمایش و کنترل را در تمامی شاخص‌های رفتاری تأیید کرد. وی افزود: کاهش محسوس مشکلات رفتاری و ارتقاء کیفیت روابط اجتماعی کودکان در پی شرکت در جلسات گفت‌وگوهای فلسفی، حاکی از ظرفیت بالای این رویکرد در بهبود سلامت روان و اجتماعی کودکان است.

دستاوردهای کاربردی: برنامه «فلسفه برای کودکان» به عنوان ابزاری ساده ولی اثرگذار، با برگزاری جلسات هفتگی بحث‌های گروهی پیرامون موضوعاتی چون دوستی، عدالت، حقیقت و مسئولیت، توانسته به‌طور معناداری تمرکز، آرامش رفتاری و تعامل اجتماعی کودکان را ارتقا دهد. این نتایج، پتانسیل تلفیق این برنامه در نظام آموزشی مدارس کشور را نمایان ساخته است.

ایشان در پایان با اشاره به ضرورت توسعه این رویکرد در سطح مدارس کشور، خاطرنشان کرد: اجرای برنامه P4C در محیط‌های آموزشی می‌تواند به عنوان راهکاری پیشگیرانه برای ارتقاء سلامت روان و شکل‌دهی به نسلی آگاه‌تر، آرام‌تر و اجتماعی‌تر در نظر گرفته شود.

لازم به ذکر است دو مقاله از این طرح استخراج شده و در حال چاپ در ژورنال Basic and Clinical Neuroscience می باشد.

 

1. Looking at Philosophy for Children and Its Outcomes Through a Neuroscience Lens

https://bcn.iums.ac.ir/article-1-2849-en.html

2. Promoting Mental Well-being in Iranian Children: Assessing the Impact of a Philosophy for Children Program through Behavioral Evaluation (Accepted)