ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن ﯾﮏ اﺧﺘﻼل ﻧﻮرودژﻧﺮاﺗﯿﻮ
ﻣﻘﺪﻣﻪ
ﺗﻮﺻﯿﻒ ﻋﻤﯿﻖ اوﻟﯿﻪای از آﻧﭽﻪ اﻣﺮوزه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن (HD)[1] ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ، در ﺳﺎل ۱۸۷۲ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺰﺷﮏ آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ، ﺟﻮرج ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن[2] ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪ. در اﯾﻦ دﺳﺖﻧﻮﺷﺘﻪ ﮐﻼﺳﯿﮏ، دﮐﺘﺮ ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی ارﺛﯽ، ﺣﺮﮐﺘﯽ و ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری را ﺗﻮﺻﯿﻒ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ "ﯾﮏ ﻗﺪرت ﭘﻨﻬﺎن، ﭼﯿﺰی ﮐﻪ در ﺣﺎل ﺑﺎزی ﺑﺎ ﻣﺎﺳﺖ" ﺑﺮوز ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﺧﻮد، ﺳﻪ "وﯾﮋﮔﯽ" اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری را ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﮐﺮد: (1) ﻣﺎﻫﯿﺖ ارﺛﯽ آن، (2) ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺟﻨﻮن و ﺧﻮدﮐﺸﯽ در ﺧﺎﻧﻮاده و (3) اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری در ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺟﺪی ﺑﺮوز ﻣﯽﮐﻨﺪ. او ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﺷﺪت واﻗﻌﯽ ﺑﯿﻤﺎری، ﺑﻪوﯾﮋه در ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ، ﭘﯽ ﺑﺮد و ﺗﻮﺿﯿﺢ داد ﮐﻪ "اﺛﺮ آن در ﺣﺪ اﻓﺮاط ﺧﻨﺪهآور اﺳﺖ" و ﻧﻮاﻗﺺ ﺣﺮﮐﺘﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری "ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ دﻟﭙﺬﯾﺮی ﺑﺮای ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﯿﺴﺖ." اﻣﺮوز، ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ۱۵۰ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ، ﻣﺘﻮن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن ﭘﺮ از ﻣﻘﺎﻻت ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ ﻣﻌﺘﺒﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ داﻧﺸﻤﻨﺪان در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ و ﭘﯿﺸﺮﻓﺖﻫﺎی ﻓﻮقاﻟﻌﺎدهای در درک اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﻣﺪت، ﺟﻬﺶ ژﻧﺘﯿﮑﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﺮوز ﻋﻼﺋﻢ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری ﻣﯽﺷﻮد، ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی ﻧﻮروﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﻣﺘﻌﺪد ﺣﺎﺻﻞ از اﯾﻦ ﺟﻬﺶ در اداﻣﻪ ﺑﺤﺚ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻋﻼﺋﻢ و ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن و ﺑﺴﯿﺎری از روشﻫﺎﯾﯽ را ﮐﻪ اﻣﺮوزه ﺑﺮای درﻣﺎن ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن درآﯾﻨﺪه ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ را ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ.
ﻋﻼﺋﻢ
ﺑﺎ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺑﯿﻤﺎری، اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ از ﻋﻼﺋﻢ ﺣﺮﮐﺘﯽ، ﻋﺎﻃﻔﯽ-رﻓﺘﺎری و ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺑﺮوز ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. ﻋﻼﺋﻢ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاری، ﻣﺸﮑﻞ در ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ اﺷﯿﺎء و ﻣﺸﮑﻼت راه رﻓﺘﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ.
ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﯿﻤﺎری
ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﭘﻨﺞ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮد:
ﻣﺮﺣﻠﻪ اوﻟﯿﻪ: ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺮﮐﺎت ﻏﯿﺮارادی ﺧﻔﯿﻒ و ﻣﺸﮑﻼت ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﯿﺎنﻣﺪت اوﻟﯿﻪ: ﻋﻼﺋﻢ ﺟﺴﻤﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﻤﺎﯾﺎن ﻣﯽﺷﻮد و ﻣﺸﮑﻼت ﻋﺎﻃﻔﯽ و رﻓﺘﺎری آﻏﺎز ﻣﯽﺷﻮد. ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﯿﺎنﻣﺪت دﯾﺮﺗﺮ: ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﮐﺎرﻫﺎی روزﻣﺮه ﻧﻤﺎﯾﺎن ﻣﯽﮔﺮدد.
ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ اوﻟﯿﻪ: ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎی ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪﺗﺮ را ﻣﻮﺟﺐ ﻣﯽﺷﻮد. ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ: ﺑﯿﻤﺎر ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻣﺮاﻗﺒﺖ 24 ﺳﺎﻋﺘﻪ اﺳﺖ.
آﺳﯿﺐﺷﻨﺎﺳﯽ و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ ﺑﯿﻤﺎری
ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن ﯾﮏ اﺧﺘﻼل ﻧﻮرودژﻧﺮاﺗﯿﻮ ﮐﺸﻨﺪه و ارﺛﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮔﺴﺘﺮش ﺗﮑﺮار CAG در ژن ﮐﺪﮐﻨﻨﺪه ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﯿﻦ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد. اﮔﺮ اﯾﻦ ﺗﮑﺮار ﮐﻤﺘﺮ از ۳۶ ﺑﺎر ﺑﺎﺷﺪ، ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﯿﻦ ﺑﻪ ﺻﻮرت "ﻃﺒﯿﻌﯽ" ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد. اﻣﺎ اﮔﺮ ﺗﻌﺪاد اﯾﻦ ﺗﮑﺮارﻫﺎ ۳۶ ﯾﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ، ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﯿﻦ ﺑﺎ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﭘﻠﯽﮔﻠﻮﺗﺎﻣﯿﻦ (polyQ) ﮔﺴﺘﺮشﯾﺎﻓﺘﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺳﺎده در DNA ﯾﮏ ژن ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺺﻫﺎی ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ، رواﻧﯽ و ﺣﺮﮐﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن ﻫﺴﺘﻨﺪ، اﯾﺠﺎد ﺷﻮد. ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ، ﻃﻮلﻫﺎی ﺗﮑﺮار CAG ﺑﯿﻦ ۳۶ ﺗﺎ ۳۹ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﺮوز ﻧﺎﻗﺺ )اﺛﺮ ﺑﯿﺎن ژن ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ و ﻋﻼﺋﻤﯽ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺮوز ﻧﻤﯽدﻫﺪ( ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ، در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻃﻮلﻫﺎی ﺑﯿﺸﺘﺮ از ۳۹ ﺗﮑﺮار ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﺮوز ﮐﺎﻣﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﺳﻦ ﺷﺮوع و ﺷﺪت ﺑﯿﻤﺎری ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺎ ﻃﻮل ﺗﮑﺮار CAG ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻨﻔﯽ و ﻣﺜﺒﺖ ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ. ﯾﮏ ﺟﻨﺒﻪ ﻧﮕﺮانﮐﻨﻨﺪه از ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ارﺛﯽ ﻏﺎﻟﺐ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﺷﻮد؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻫﺮ ﮐﻮدک از واﻟﺪﯾﻦ ﻣﺒﺘﻼ، ۵۰ درﺻﺪ ﺷﺎﻧﺲ وراﺛﺖ ژن ﺟﻬﺶﯾﺎﻓﺘﻪ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﯿﻤﺎری را دارد. ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاری ﺗﮑﺮار ژرمﻻﯾﻦ ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد؛ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﮔﺴﺘﺮشﻫﺎی ﻃﻮﻻﻧﯽﺗﺮ CAG از ﻧﺴﻠﯽ ﺑﻪ ﻧﺴﻞ دﯾﮕﺮ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. اﯾﻦ ﮔﺴﺘﺮش ﺑﻪ وﯾﮋه در ﻣﻮاردی ﮐﻪ اﻧﺘﻘﺎل از ﭘﺪر ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد، ﻣﺸﻬﻮد اﺳﺖ. ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاری ژرمﻻﯾﻦ، ﺷﻮاﻫﺪ ﻓﺮاواﻧﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاری ﺳﻮﻣﺎﺗﯿﮏ در ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ. ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاری ﺳﻮﻣﺎﺗﯿﮏ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﯾﻞ آﺳﯿﺐ و ﺗﺮﻣﯿﻢ DNA اﺷﺎره دارد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ ﻃﻮل ﮔﺴﺘﺮش CAG را در ﻃﯽ زﻧﺪﮔﯽ ﻓﺮد اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ. ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﮔﺴﺘﺮش ﺳﻮﻣﺎﺗﯿﮏ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﻓﺖ اﺳﺖ و ﺑﻪوﯾﮋه در ﻧﻮاﺣﯽ ﻣﻐﺰی ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﯿﺰان آﺳﯿﺐﺷﻨﺎﺳﯽ در ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﺘﺮﯾﺎﺗﻮم و ﻗﺸﺮ ﻣﻐﺰ(، ﺑﺎرزﺗﺮ اﺳﺖ. ﺑﺎ وﺟﻮد اﯾﻨﮑﻪ ﻓﺮد ﺑﺎ mHTT )ﻓﺮم ﻣﻮﺗﺎﺳﯿﻮنﯾﺎﻓﺘﻪ ﯾﺎ ﺟﻬﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن( ﻣﺘﻮﻟﺪ ﻣﯽﺷﻮد، ﺣﺎﻣﻞ ﺟﻬﺶ ژﻧﯽ ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن، ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﺎ ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﯽ ﻫﯿﭻ ﻋﻼﻣﺖ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻧﺸﺎن ﻧﻤﯽدﻫﺪ. ﻋﻼﺋﻢ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﺑﺘﺪا ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺟﺰﺋﯽ در ﺷﺨﺼﯿﺖ ﯾﺎ ﻧﻘﺺ ﻫﺎی ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺧﻔﯿﻒ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﻮﻧﺪ و ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮای ﺳﺎلﻫﺎ ﻧﺎدﯾﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ.
ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﺳﻦ ﻣﺘﻮﺳﻂ ۳۹ ﺳﺎﻟﮕﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد؛ اﮔﺮﭼﻪ ﺗﮑﺮارﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎر ﻃﻮﻻﻧﯽCAG ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﺷﻮد ﮐﻪ ﺷﺮوع آن در 20 ﺳﺎل اول زﻧﺪﮔﯽ اﺳﺖ. ﭘﺲ از ﺗﺸﺨﯿﺺ، ﻋﻼﺋﻢ ﻃﯽ ﯾﮏ دوره ۱۵ ﺗﺎ ۳۰ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺑﺪﺗﺮ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺮگ اﺗﻔﺎق ﺑﯿﻔﺘﺪ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﻮء ﺗﻐﺬﯾﻪ ﯾﺎ ﺧﻔﮕﯽ ﻧﺎﺷﯽ از دﺷﻮاری در ﺑﻠﻊ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن ﮔﺎﻫﯽ اوﻗﺎت Chorea" "Huntington ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد؛ اﺻﻄﻼﺣﯽ ﮐﻪ وﯾﮋﮔﯽ ﺑﺎرز ﺑﯿﻤﺎری ﯾﻌﻨﯽ ﺣﺮﮐﺎت ﻏﯿﺮارادی ﺷﺒﯿﻪ Chorea را ﺗﻮﺻﯿﻒ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﺎﺷﯽ از آﺳﯿﺐ ﺑﻪ ﻣﺪارﻫﺎی ﺣﺮﮐﺘﯽ ﻣﻐﺰ اﺳﺖ. اﮔﺮﭼﻪ ﮐﺮه ﯾﮏ ﻋﻼﻣﺖ اﺻﻠﯽ در ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺑﯿﻤﺎری اﺳﺖ؛ اﻣﺎ اﺻﻄﻼح "ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن" ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ "ﮐﺮه ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن" ﺗﺮﺟﯿﺢ داده ﻣﯽﺷﻮد؛ زﯾﺮا ﻋﻼﺋﻢ ﺣﺮﮐﺘﯽ ﻓﻘﻂ ﯾﮏ ﺟﻨﺒﻪ از ﺑﯿﻤﺎری را ﻧﻤﺎﯾﺎن ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﮐﺮه ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﺿﻌﯿﻔﯽ از ﺷﺪت ﺑﯿﻤﺎری و ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
" ﮐﺮه " در ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن ﭼﯿﺴﺖ؟
ﮐﺮه ﯾﮑﯽ از ﻋﻼﺋﻢ اﺻﻠﯽ در ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺎت ﻏﯿﺮارادی، ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ و ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ اﺷﺎره دارد. اﯾﻦ ﺣﺮﮐﺎت ﻣﻌﻤﻮﻻً در اﺑﺘﺪا ﺑﺮ روی دﺳﺖﻫﺎ، اﻧﮕﺸﺘﺎن و ﻋﻀﻼت ﺻﻮرت ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯽﮔﺬارﻧﺪ و ﺑﺎ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺑﯿﻤﺎری، ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮ روی ﺑﺎزوﻫﺎ، ﭘﺎﻫﺎ و ﺑﺪن ﻧﯿﺰ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﮕﺬارﻧﺪ. اﯾﻦ ﺣﺮﮐﺎت ﻏﯿﺮارادی ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی روزﻣﺮه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن، ﺧﻮردن و راه رﻓﺘﻦ را دﺷﻮار ﮐﻨﻨﺪ. ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن ﯾﮏ اﺧﺘﻼل ژﻧﺘﯿﮑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺨﺮﯾﺐ ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ در ﻣﻐﺰ ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل در ﺳﻨﯿﻦ ۳۰ ﺗﺎ ۵۰ ﺳﺎﻟﮕﯽ آﻏﺎز ﻣﯽﺷﻮد و ﻋﻼﺋﻢ آن ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ ﺑﺪﺗﺮ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. Chorea ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از اوﻟﯿﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎی ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ در ﻧﻮاﺣﯽ ﺧﺎﺻﯽ از ﻣﻐﺰ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻋﻘﺪه ﻫﺎی ﻗﺎﺋﺪه ای [3] رخ ﻣﯽدﻫﺪ.
وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی Chorea
ﺣﺮﮐﺎت ﻏﯿﺮارادی:
ﺣﺮﮐﺎت Chorea ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺮﮐﺎت ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ و ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ ﮐﻨﺘﺮل اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻟﺮزش ﯾﺎ ﺗﮑﺎنﻫﺎی ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﻧﻤﺎﯾﺎن ﺷﻮد. ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﺮ روی ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺣﺮﮐﺘﯽ:
اﯾﻦ ﺣﺮﮐﺎت ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻓﺮد را ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﺣﺮﮐﺎت ارادی ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ. ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﺮ روی ﮔﻔﺘﺎر و ﺑﻠﻊ:
Chorea ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ در ﮔﻔﺘﺎر و ﺑﻠﻊ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺮ ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﻓﺮد ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯽﮔﺬارد.
درمان Chorea
در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻫﯿﭻ درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮای ﻣﻌﮑﻮس ﮐﺮدن ﯾﺎ ﮐﻨﺪ ﮐﺮدن ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن وﺟﻮد ﻧﺪارد، اﻣﺎ درﻣﺎنﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻋﻼﺋﻢ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﻨﺪ. ﺑﺮای ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ Chorea، ﭘﺰﺷﮑﺎن ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ داروﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺘﺮا ﺑﻨﺰﯾﻦ [4] ﯾﺎدوﺗﺮا ﺑﻨﺰﯾﻦ [5] ﺗﺠﻮﯾﺰ ﮐﻨﻨﺪ. اﯾﻦ داروﻫﺎ ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﺷﺪت ﺣﺮﮐﺎت ﻏﯿﺮارادی ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ.
ﺷﯿﻮع ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن
ﺑﺮآوردﻫﺎی ﺷﯿﻮع ﺑﯿﻤﺎری HD در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ:
ﺷﻤﺎل آﻣﺮﯾﮑﺎ: ﺷﯿﻮع اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری ﺑﯿﻦ ۵ ﺗﺎ ۱۰ ﻧﻔﺮ در ﻫﺮ ۱۰۰,۰۰۰ ﻧﻔﺮ ﺗﺨﻤﯿﻦ زده ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﺮ ﻫﺮ دو ﺟﻨﺲ، ﻣﺮدان و زﻧﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﯾﮑﺴﺎن ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯽﮔﺬارد. اﯾﻦ ﻋﺪد ﺑﻪ ﺣﺪود ۳۰,۰۰۰ آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ ۵۰ درﺻﺪ ﺷﺎﻧﺲ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﯿﻤﺎری ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮد را دارﻧﺪ.
اروﭘﺎ: ﻧﺮخ ﺷﯿﻮع ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎل آﻣﺮﯾﮑﺎ اﺳﺖ، ﺑﺎ ﺑﺮﺧﯽ ﮔﺰارشﻫﺎ ﮐﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﺷﯿﻮع در اروﭘﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺷﻤﺎل آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﺎﺷﺪ.
آﺳﯿﺎ: ﺷﯿﻮع ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ اﺳﺖ و ﮐﻤﺘﺮ از ﯾﮏ ﻧﻔﺮ در ﻫﺮ ۱۰۰,۰۰۰ ﻧﻔﺮ را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ. ﯾﮏ ﻣﺘﺎآﻧﺎﻟﯿﺰ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺷﯿﻮع ﻧﻘﻄﻪای در آﺳﯿﺎ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ۵۲/۰ در ﻫﺮ ۱۰۰,۰۰۰ اﺳﺖ، ﺑﺎ ﺗﻔﺎوتﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﯿﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎی آﺳﯿﺎﯾﯽ و ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻏﺮﺑﯽ (p<0.001) ﺑﻪ وﯾﮋه، ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن، ﭘﻨﺠﺎب و ﮔﺠﺮات ﻧﺮخﻫﺎی ﺑﺎﻻﺗﺮی از ﺷﯿﻮع را در آﺳﯿﺎ ﮔﺰارش ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ.
اﺳﺘﺮاﻟﯿﺎ: ﻧﺮخﻫﺎی ﺷﯿﻮع ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ ﺑﺎ ﺷﻤﺎل آﻣﺮﯾﮑﺎ و اروﭘﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ و اﯾﻦ ﻧﺮخﻫﺎ در ﭼﻨﺪ دﻫﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ.
اﯾﻦ ارﻗﺎم ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮآوردی ﮐﻤﺘﺮ از واﻗﻌﯿﺖ را ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪ، زﯾﺮا اﺑﺰارﻫﺎی ﺗﺸﺨﯿﺼﯽ ﺑﻬﺒﻮد ﯾﺎﻓﺘﻪ و اﻓﺰاﯾﺶ ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺﻫﺎی ﺑﯿﺸﺘﺮی در ﺳﻨﯿﻦ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺴﯿﺎری از اﻓﺮادی ﮐﻪ ﺣﺎﻣﻞ ﺟﻬﺶ ژﻧﯽ HD ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻗﺒﻞ از ﺑﺮوز ﻋﻼﺋﻢ، ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮد را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و اﯾﻦ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ از ﺣﺎﻣﻼن ﺟﻮان mHTT ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻫﻨﻮز ﺗﺤﺖ آزﻣﺎﯾﺶ ژﻧﺘﯿﮑﯽ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و ﺑﺪون ﻋﻼﻣﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﺷﯿﻮع دﻗﯿﻖ آن، HD ﯾﮏ ﺑﯿﻤﺎری وﯾﺮاﻧﮕﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮ زﯾﺎدی ﺑﺮ ﺑﺴﯿﺎری از ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﺟﻬﺎن دارد. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ، اﻧﮓ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎﻧﻊ از ﺟﺴﺘﺠﻮی اﻓﺮاد ﺑﺮای آزﻣﺎﯾﺶ ژﻧﺘﯿﮑﯽ ﯾﺎ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺷﻮد، ﺑﻪ وﯾﮋه در ﮐﺸﻮرﻫﺎی آﺳﯿﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺤﺚ و اﻓﺸﺎی اﺧﺘﻼﻻت ژﻧﺘﯿﮑﯽ را ﻣﺤﺪود ﮐﻨﺪ.
ﺷﯿﻮع در اروﭘﺎ: ﺷﯿﻮع HD در ﺟﻤﻌﯿﺖﻫﺎی اروﭘﺎﯾﯽ ۱۰ ﺗﺎ ۱۰۰ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺟﻤﻌﯿﺖﻫﺎی ﺷﺮق آﺳﯿﺎ اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ، ﺷﯿﻮع HD در اروﭘﺎ ﺣﺪود ۷.۵ ﻧﻔﺮ در ﻫﺮ ۱۰۰,۰۰۰ ﻧﻔﺮ ﺗﺨﻤﯿﻦ زده ﻣﯽﺷﻮد.
ﺷﯿﻮع در ﺷﺮق آﺳﯿﺎ: در ﻣﻘﺎﺑﻞ، ﺷﯿﻮع HD در ﺟﻤﻌﯿﺖﻫﺎی ﺷﺮق آﺳﯿﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﯿﻦ و ژاﭘﻦ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﮐﻤﺘﺮ از ﯾﮏ ﻧﻔﺮ در ﻫﺮ ۱۰۰,۰۰۰ ﻧﻔﺮ ﺗﺨﻤﯿﻦ زده ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ ﺗﻔﺎوتﻫﺎ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻫﺎﭘﻠﻮﮔﺮوپﻫﺎی [6] «B» ﻣﺨﺘﻠﻒ HTT و ﻧﺮخﻫﺎی ﺟﻬﺶ ﻣﺘﻔﺎوت در اﯾﻦ ﻫﺎﭘﻠﻮﮔﺮوپﻫﺎ ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ.
ﻫﺎﭘﻠﻮﮔﺮوپﻫﺎ: در ﺟﻤﻌﯿﺖﻫﺎی اروﭘﺎﯾﯽ، ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﺮوﻣﻮزومﻫﺎی HD ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻫﺎﭘﻠﻮﮔﺮوپ A ﻫﺴﺘﻨﺪ، در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ در ﺟﻤﻌﯿﺖﻫﺎی ﺷﺮق آﺳﯿﺎﯾﯽ، ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﺮوﻣﻮزومﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﺎﭘﻠﻮﮔﺮوپ C ﺗﻌﻠﻖ دارﻧﺪ. ﻫﺎﭘﻠﻮﮔﺮوپﻫﺎی A1 و A2 ﮐﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﺧﻄﺮ ﺟﻬﺶ را دارﻧﺪ، در ﺟﻤﻌﯿﺖﻫﺎی ﭼﯿﻦ و ژاﭘﻦ وﺟﻮد ﻧﺪارﻧﺪ و اﯾﻦ اﻣﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻮﺿﯿﺤﯽ ﺑﺮای ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻮدن ﺷﯿﻮع HD در ﺷﺮق آﺳﯿﺎ ﺑﺎﺷﺪ. (اﯾﻦ اﻓﺮاد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻓﺮادی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ دارای ﻧﯿﺎی ﻣﺸﺘﺮک و ﺟﻬﺶﻫﺎی ژﻧﯽ ﭘﻠﯽﻣﺮﻓﯿﺴﻢ ﺗﮏﻧﻮﮐﻠﺌﻮﺗﯿﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ)
ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاری CAG: ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاری ﺗﮑﺮار CAG ﻧﯿﺰ ﺑﺮ ﺷﯿﻮع ﺑﯿﻤﺎری ﺗﺄﺛﯿﺮ دارد. ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل، ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ اﻧﺪازه CAG در ﻫﺎﭘﻠﻮﮔﺮوپ C در ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺷﺮق آﺳﯿﺎ ﮐﻤﺘﺮ از ﺳﺎﯾﺮ ﻫﺎﭘﻠﻮﮔﺮوپﻫﺎ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ اﻧﺪازه ﻧﺎﺣﯿﻪ CAG ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻢ ﺑﺮای ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاری CAG ﻧﯿﺴﺖ و ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻋﻨﺎﺻﺮ ژﻧﺘﯿﮑﯽ ﺧﺎﺻﯽ درون ﻫﺎﭘﻠﻮﮔﺮوپﻫﺎ ﺑﺮ ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاری CAG ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﮕﺬارﻧﺪ.
ﺷﯿﻮع ﺟﻬﺎﻧﯽ: ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ، ﺷﯿﻮع ﺟﻬﺎﻧﯽ HD ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﺗﻨﻮع ﺑﯿﺶ از ده ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﯿﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ. ﺑﺮﺧﯽ از ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن، ﭘﻨﺠﺎب و ﮔﺠﺮات دارای ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﺷﯿﻮع ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ، اﻣﺎ اﯾﻦ اﻣﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﺪم اﺟﺮای آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ژﻧﺘﯿﮑﯽ و ﻋﺼﺒﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ HD ﯾﮏ ﺑﯿﻤﺎری ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺑﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮات ژﻧﺘﯿﮑﯽ و ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ در زﻣﯿﻨﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺ و درﻣﺎن اﺳﺖ. ﺷﯿﻮع ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن در اﯾﺮان ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﺎل ۲۰۲۴ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ﺑﯿﻦ ۲ ﺗﺎ ۶ ﻣﻮرد در ﻫﺮ ۱۰۰,۰۰۰ ﻧﻔﺮ ﺗﺨﻤﯿﻦ زده ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ ﻣﯿﺰان ﺷﯿﻮع در ﻣﺮدان و زﻧﺎن ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ و ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ۸۰ درﺻﺪ ﺑﯿﻤﺎران ﻧﻮﺟﻮان، ژن HD ﺟﻬﺶﯾﺎﻓﺘﻪ را از ﭘﺪر ﺑﻪ ارث ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ، ﺣﺪود ﯾﮏﺳﻮم ﺑﯿﻤﺎران ﺑﺎ اﺧﺘﻼﻻت رواﻧﯽ و دو ﺳﻮم دﯾﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از اﺧﺘﻼﻻت ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و ﺣﺮﮐﺘﯽ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺗﻮزوﻣﯽ ﻏﺎﻟﺐ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﺷﻮد، ﻫﺮ ﮐﻮدک از واﻟﺪﯾﻦ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن ۵۰ درﺻﺪ ﺷﺎﻧﺲ وراﺛﺖ ژن ﻣﻌﯿﻮب را دارد. ﻋﻼﺋﻢ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری ﻣﻌﻤﻮﻻً در دﻫﻪﻫﺎی ﭼﻬﺎرم ﯾﺎ ﭘﻨﺠﻢ زﻧﺪﮔﯽ آﻏﺎز ﻣﯽﺷﻮد، اﻣﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﺑﺮﺧﯽ اﻓﺮاد ﻗﺒﻞ از ۱۵ ﺳﺎﻟﮕﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺮوز ﮐﻨﺪ.ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن ﯾﮏ اﺧﺘﻼل ﻧﻮرودژﻧﺮاﺗﯿﻮ ﭘﯿﺸﺮوﻧﺪه اﺳﺖ، ﺳﯿﺮ آن ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﯿﻦ ۱۵ ﺗﺎ ۲۰ ﺳﺎل ﭘﺲ از ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﺮگ ﺑﯿﻤﺎر ﻣﯽﺷﻮد.
ﺧﻮدﮐﺸﯽ ﻧﯿﺰ در اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎران ﺷﺎﯾﻊ اﺳﺖ و ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎی وﯾﮋه و ﺣﻤﺎﯾﺖﻫﺎی رواﻧﯽ ﺑﺮای ﺑﯿﻤﺎران و ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎی آنﻫﺎ وﺟﻮد دارد. در ﻧﻬﺎﯾﺖ، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺷﯿﻮع واﻗﻌﯽ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﻤﺘﺮ از آﻣﺎرﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ، ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺑﺮای ﺑﺮآورد دﻗﯿﻖﺗﺮ ﺷﯿﻮع HD در اﯾﺮان و ﺳﺎﯾﺮ ﮐﺸﻮرﻫﺎ اﺣﺴﺎس ﻣﯽﺷﻮد
ﺑﯿﻤﺎری ﺷﺒﯿﻪ ﺑﻪ ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن 2 [7] (HDL2)
ﯾﮏ ﺑﯿﻤﺎری ژﻧﺘﯿﮑﯽ ﻧﺎدر اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮔﺴﺘﺮش ﺗﮑﺮار ﺳﻪﻧﻮﮐﻠﺌﻮﺗﯿﺪی در ژن (JPH3 ﮐﺪﮐﻨﻨﺪه ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ ﺟﻮﻧﮑﺘﻮﻓﯿﻠﯿﻦ 3 [8]) اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد و ﺷﺒﺎﻫﺖﻫﺎی ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﺎ HD ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن دارد. ﺗﺎ ﮐﻨﻮن، HDL2 در ﺑﯿﻤﺎراﻧﯽ ﺑﺎ ﻧﮋاد آﻓﺮﯾﻘﺎﯾﯽ ﻗﻄﻌﯽ ﯾﺎ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ HDL2 از ﺟﻤﻌﯿﺖﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﯾﮏ ﭘﺲزﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎﭘﻠﻮﮔﺮوﭘﯽ ﻣﺸﺘﺮک دارﻧﺪ ﮐﻪ از ﯾﮏ ﻣﻨﺒﻊ آﻓﺮﯾﻘﺎﯾﯽ ﺑﺮای ﺟﻬﺶ ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎﻓﺘﻪ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل، ﮔﺰارشﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ HDL2 در آﻓﺮﯾﻘﺎ ﺧﺎرج از آﻓﺮﯾﻘﺎی ﺟﻨﻮﺑﯽ ﻧﺎدر اﺳﺖ، اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ در ﺳﺮاﺳﺮ ﻗﺎره ﺣﺎﮐﯽ از آن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻘﺎﯾﺴﻪﻫﺎی ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﮏ ﺑﯿﻦ HDL2 و HD ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﺣﺮﮐﺘﯽ، ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و رواﻧﯽ اﯾﻦ دو ﺑﯿﻤﺎری ﺑﻪ ﺷﺪت ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﯽ دارﻧﺪ و اﻟﮕﻮﻫﺎی ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ از آﺗﺮوﻓﯽ ﻣﻐﺰی و اﺳﺘﺮﯾﺎﺗﺎل را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ. ﭘﺎﺗﻮژﻧﺰ HDL2 ﻫﻨﻮز ﻧﺎﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ، اﻣﺎ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از ﻃﺮﯾﻖ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢ، از ﺟﻤﻠﻪ از دﺳﺖ دادن ﻋﻤﻠﮑﺮد ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ و ﺳﻤﯿﺖ RNA و ﯾﺎ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ رخ دﻫﺪ. HDL2 ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﯽ ﺑﺮوز ﻣﯽﮐﻨﺪ، اﻣﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ HD، ﺳﻦ ﺷﺮوع آن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﮑﻮس ﺑﺎ اﻧﺪازه ﮔﺴﺘﺮش ﺗﮑﺮار ﺳﻪﻧﻮﮐﻠﺌﻮﺗﯿﺪی ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ. ﻋﻼﺋﻢ اوﻟﯿﻪ ﺷﺎﻣﻞ Chorea، اﺧﺘﻼﻻت ﺣﺮﮐﺘﯽ ﭼﺸﻢ و ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺑﻪ ﭘﺎرﮐﯿﻨﺴﻮﻧﯿﺴﻢ ﺑﺎ ﺳﻔﺘﯽ، ﺑﺮادیﮐﯿﻨﺰی و دﯾﺴﺘﻮﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﺸﮑﻼت ﺑﻠﻊ و ﮐﺎﻫﺶ وزن ﻣﯽﺷﻮد. ﭘﺮوﻓﺎﯾﻞ ﻧﻮروﺳﺎﯾﮑﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ HDL2 ﻣﺘﻨﻮع اﺳﺖ و ﺷﺎﻣﻞ ﮐﺎﻫﺶ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ زودﻫﻨﮕﺎم اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻏﯿﺮ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺑﻪ دﻣﺎﻧﺲ ﻧﻮع زﯾﺮﻗﺸﺮی ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﺗﺸﺨﯿﺺ HDL2 ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ژن JPH3 در ﺣﻀﻮر ﯾﮏ ﺳﻨﺪرم ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ HDL2 اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد. ﺗﺼﻮﯾﺮﺑﺮداری ﻋﺼﺒﯽ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه آﺗﺮوﻓﯽ دوﻃﺮﻓﻪ اﺳﺘﺮﯾﺎﺗﺎل، ﺑﻪ وﯾﮋه در ﻫﺴﺘﻪ دﻣﯽدال اﺳﺖ. در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ HD ،HDL2 دارای وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﺣﺮﮐﺘﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪای اﺳﺖ اﻣﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﭘﺎرﮐﯿﻨﺴﻮﻧﯿﺴﻢ ﺑﯿﺸﺘﺮی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺣﺮﮐﺘﯽ ﭼﺸﻢ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺣﻔﻆ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ. در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻫﯿﭻ درﻣﺎن ﻗﻄﻌﯽ ﯾﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ دﻫﻨﺪه ﺑﯿﻤﺎری ﺑﺮای HDL2 وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ آن ﻣﺸﺎﺑﻪ HD ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻼﻣﺘﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺒﺎﻫﺖﻫﺎی ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ و ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ذﮐﺮ ﺷﺪه، درک ﺑﻬﺘﺮ HDL2 ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﯿﻨﺶﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪی را درﺑﺎره HD و ﺳﺎﯾﺮ اﺧﺘﻼﻻت ﻧﻮرودژﻧﺮاﺗﯿﻮ ﯾﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﺗﮑﺮار ﺳﻪﻧﻮﮐﻠﺌﻮﺗﯿﺪی ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﻨﺪ.
ﺗﺸﺨﯿﺺ
ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻃﻮل ﺗﮑﺮار CAG اﻓﺰاﯾﺶﯾﺎﻓﺘﻪ در ژن ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﯿﻦ در ﺑﯿﻤﺎراﻧﯽ ﮐﻪ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری را دارﻧﺪ، ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد. اﮔﺮﭼﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺳﺎده اﺳﺖ، اﻣﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اراﺋﻪﻫﺎی ﻏﯿﺮﻣﻌﻤﻮﻟﯽ رخ دﻫﺪ و ﺗﺸﺨﯿﺺ زﻣﺎن اﻧﺘﻘﺎل ﻓﺮد از ﺣﺎﻣﻞ ﺑﺪون ﻋﻼﻣﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﯿﻤﺎری دﺷﻮار ﺑﺎﺷﺪ.
ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ
ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺮای HD ﯾﮏ ﻋﺎﻣﻞ ﮐﻠﯿﺪی در ﺗﺸﺨﯿﺺ اﺳﺖ. ﺧﻮاﻫﺮان ﯾﺎ ﻓﺮزﻧﺪان ﯾﮏ ﻣﻮرد اوﻟﯿﻪ ﮐﻪ ﻋﻼﺋﻢ ﻣﻌﻤﻮل HD را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ، ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ دﻗﯿﻖ و ﻣﻌﺎﯾﻨﻪ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺗﺸﺨﯿﺺ داده ﺷﻮﻧﺪ.
ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی
ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن ﯾﮏ ﭼﺎﻟﺶ ﺑﺰرگ ﺑﺮای ﺑﯿﻤﺎران و ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎی آنﻫﺎ اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری، ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮای درک ﺑﻬﺘﺮ ﻣﮑﺎﻧﯿﺰمﻫﺎی ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ آن و ﺗﻮﺳﻌﻪ درﻣﺎنﻫﺎی ﻣﺆﺛﺮ اﺣﺴﺎس ﻣﯽﺷﻮد. ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ زودﻫﻨﮕﺎم ﻋﻼﺋﻢ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ آنﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﯿﻤﺎران را ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﺪ و ﺑﺎر رواﻧﯽ ﻧﺎﺷﯽ از اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری را ﮐﺎﻫﺶ دﻫﺪ.
References:
1. Parsons, M. P., & Raymond, L. A. (2023). Chapter 17 - Huntington disease∗. In M. J. Zigmond, C. A. Wiley, & M.-F. Chesselet (Eds.), Neurobiology of Brain Disorders (Second Edition) (pp. 275-292). Academic Press.
2. Krause, A., Anderson, D. G., Ferreira-Correia, A., Dawson, J., Baine- Savanhu, F., Li, P. P., & Margolis, R. L. (2024). Huntington disease-like 2: insight into neurodegeneration from an African disease. Nature Reviews Neurology, 20(1), 36-49.
3. Sampaio, C. (2024). Huntington disease – Update on ongoing therapeutic developments and a look toward the future. Parkinsonism & Related Disorders, 122, 106049.
4. Hedreen, J. C., Berretta, S., & White Iii, C. L. (2024). Postmortem neuropathology in early Huntington disease. Journal of Neuropathology & Experimental Neurology, 83(5).
ﮔﺮدآوری و ﺑﺎزﻧﻮﯾﺴﯽ: ﻋﻠﯽ اﺣﻤﺪی داﻧﺸﺠﻮی ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ ژﻧﺘﯿﮏ
داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ آزاد اﺳﻼﻣﯽ ﺗﻬﺮان