مرکز تحقیقات علوم اعصاب

آﮐﻨﺪروﭘﻼزی: زﯾﺴﺖﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ FGFR3، ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ و ﭼﺸﻢاﻧﺪازﻫﺎی درﻣﺎن

آﮐﻨﺪروﭘﻼزی، ﺷﺎﯾﻊﺗﺮﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﮐﻮﺗﻮﻟﮕﯽ ﺑﺎ اﻧﺪامﻫﺎی ﮐﻮﺗﺎه در اﻧﺴﺎن، ﺑﯿﺶ از ۲۵۰,۰۰۰ ﻧﻔﺮ را در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار داده اﺳﺖ. ﺑﯿﺶ از ۹۵٪ از ﺑﯿﻤﺎران دارای ﯾﮏ ﺟﻬﺶ ﻧﻘﻄﻪای ﻣﺸﺎﺑﻪ؛ در ژن ﮔﯿﺮﻧﺪه ﻓﺎﮐﺘﻮر رﺷﺪ ﻓﯿﺒﺮوﺑﻼﺳﺖ ۳ (FGFR3) ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﯿﺶ از ۸۰٪ از اﯾﻦ ﻣﻮارد ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﻬﺶﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ (ﻏﯿﺮارﺛﯽ) ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ. اﯾﻦ ﺟﻬﺶ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد FGFR3 ﻣﯽﺷﻮد، ﺑﺮ ﺑﺴﯿﺎری از ﺑﺎﻓﺖﻫﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯽﮔﺬارد و ﺑﻪ ﻃﻮروﯾﮋه ﺻﻔﺤﻪ رﺷﺪ ﻏﻀﺮوﻓﯽ در اﺳﮑﻠﺖ در ﺣﺎل رﺷﺪ را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ. اﯾﻦ اﺧﺘﻼل ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ و ﻋﻮارض ﻣﺘﻌﺪدی ﻣﯽﺷﻮد. در ﺳﺎلﻫﺎی اﺧﯿﺮ، ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮔﺴﺘﺮدهای در ﻣﻮرد زﯾﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﯽ FGFR3 و ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ و ﺳﻠﻮﻟﯽ ﺟﻬﺶ آﮐﻨﺪروﭘﻼزی اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ درک ﺟﺎﻣﻊﺗﺮی از اﯾﻦ اﺧﺘﻼل ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮده و ﭘﺎﯾﻪای ﺑﺮای ﺗﻮﺳﻌﻪ درﻣﺎنﻫﺎی ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ در آﯾﻨﺪه اﯾﺠﺎد ﻧﻤﻮده اﺳﺖ. اﯾﻦ درﻣﺎنﻫﺎ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً ﺑﺮ ﻣﺴﯿﺮﻫﺎی ﭘﺎﺗﻮژﻧﺘﯿﮏ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺑﯿﻤﺎری ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد. ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ، ﺳﯿﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری ﮐﻪ ﭘﯿﺸﺘﺮ در دوران ﮐﻮدﮐﯽ و ﻧﻮﺟﻮاﻧﯽ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺗﻮﺻﯿﻒ ﺷﺪه ﺑﻮد، اﮐﻨﻮن در ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ آﮐﻨﺪروﭘﻼزی ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞﺗﺮی در ﺣﺎل ﺑﺮرﺳﯽ اﺳﺖ. ﺑﺴﯿﺎری از ﻋﻮارض ﺟﺪی اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری در ﺻﻮرت ﺗﺸﺨﯿﺺ و درﻣﺎن ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ، ﻗﺎﺑﻞ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی ﯾﺎ ﺗﻌﺪﯾﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ. درﻣﺎنﻫﺎی آﯾﻨﺪه ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻬﺎر ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺳﯿﮕﻨﺎل دﻫﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪه، ﻣﺴﺪود ﮐﺮدن ﻓﻌﺎلﺳﺎزی ﮔﯿﺮﻧﺪه ﺑﺎ آﻧﺘﯽﺑﺎدی، و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺴﯿﺮﻫﺎی ﺗﻨﻈﯿﻢﮐﻨﻨﺪه اﻧﺘﺸﺎر ﺳﯿﮕﻨﺎلﻫﺎی ﭘﺎﯾﯿﻦ دﺳﺘﯽ FGFR3 ﺑﺎﺷﻨﺪ.

ﻋﻮارض ﺗﻨﻔﺴﯽ

ﻣﺸﮑﻼت ﺗﻨﻔﺴﯽ در آﮐﻨﺪروﭘﻼزی اﻏﻠﺐ ﺑﺎ ﻧﺎﻫﻨﺠﺎریﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ، ﺑﻪ وﯾﮋه ﻓﺸﺮدﮔﯽ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮔﺮدﻧﯽ-ﻧﺨﺎﻋﯽ[1]، ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻓﺸﺮدﮔﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﻨﮕﯽ ﺳﻮراخ ﭘﺲﺳﺮی [2] اﯾﺠﺎد ﺷﻮد و ﻋﻼﺋﻤﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ درد، آﺗﺎﮐﺴﯽ (اﺧﺘﻼل در ﺗﻌﺎدل)، ﺑﯽ اﺧﺘﯿﺎری ادرار، آﭘﻨﻪ (ﻗﻄﻊ ﺗﻨﻔﺲ) و ﺣﺘﯽ اﯾﺴﺖ ﺗﻨﻔﺴﯽ را ﺑﻪ دﻧﺒﺎل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﯿﭙﻮﭘﻨﻪ ﻣﺮﮐﺰی [3]، ﻧﻮﻋﯽ اﺧﺘﻼل ﺗﻨﻔﺴﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺧﻮاب، ﯾﮑﯽ از ﻋﻮارض ﺷﺎﯾﻊ ﺗﻨﻔﺴﯽ اﺳﺖ و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻋﺎﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺑﺮای ﻣﺮگ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ در اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﻄﺮح ﺑﺎﺷﺪ. ﺿﻌﻒ ﭘﯿﺸﺮوﻧﺪه در ﻫﺮ ﭼﻬﺎر اﻧﺪام (ﮐﻮادرﯾﭙﺎرزی) ﻧﯿﺰ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻋﻼﻣﺖ اوﻟﯿﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﻮد و ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﺸﺮدﮔﯽ ﻧﺨﺎع ﯾﺎ ﺿﺎﯾﻌﺎت ﻋﺮوﻗﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ، ﻓﺸﺮدﮔﯽ رﯾﺸﻪﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ در ﺳﻮراخﻫﺎی ﺑﯿﻦ ﻣﻬﺮهای ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز ﻋﻼﺋﻢ و ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎﯾﯽ در اﻧﺪامﻫﺎ ﺷﻮد.

ﺳﺎﯾﺮ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ

اوﺗﯿﺖ ﻣﯿﺎﻧﯽ: ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎی ﻣﮑﺮر ﮔﻮش در ﮐﻮدﮐﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ آﮐﻨﺪروﭘﻼزی ﺷﺎﯾﻊ اﺳﺖ و ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﺷﻨﻮاﯾﯽ اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﺄﺧﯿﺮ در رﺷﺪ زﺑﺎن ﺷﻮد. اﺧﺘﻼﻻت ﺧﻮاب: اﯾﻦ اﺧﺘﻼﻻت ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻧﺎﺷﯽ از ﻋﻮارض ﻋﺼﺒﯽ و ﺗﻨﻔﺴﯽ، از ﺟﻤﻠﻪ آﭘﻨﻪ اﻧﺴﺪادی ﺧﻮاب و ﻫﯿﭙﻮﭘﻨﻪ ﻣﺮﮐﺰی، ﺑﺎﺷﻨﺪ.

ﻓﺸﺮدﮔﯽ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮔﺮدﻧﯽ-ﻧﺨﺎﻋﯽ: در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد، ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺟﺮاﺣﯽ ﺿﺮوری اﺳﺖ، ﺑﻪ وﯾﮋه در ﺻﻮرت وﺟﻮد ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ رﻓﻠﮑﺲ ﻫﺎی ﺳﺮﯾﻊ، ﺳﻮراخ ﭘﺲﺳﺮی ﮐﻮﭼﮏ ﯾﺎ ﻫﯿﭙﻮﭘﻨﻪ ﻣﺮﮐﺰی. ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل، زﻣﺎنﺑﻨﺪی ﺟﺮاﺣﯽ دﺷﻮار اﺳﺖ، زﯾﺮا در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد ﻓﺸﺮدﮔﯽ ﻧﺨﺎع ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﻬﺒﻮد ﯾﺎﺑﺪ.

ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎی ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و رواﻧﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ

ﻋﻠﯿﺮﻏﻢ ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎی ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ، اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ آﮐﻨﺪروﭘﻼزی ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﺳﻄﺢ ﻫﻮﺷﯽ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ. ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن داده اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎری از ﺑﯿﻤﺎران و ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎی آنﻫﺎ از ﺧﺪﻣﺎت ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺣﻤﺎﯾﺘﯽ اراﺋﻪ ﺷﺪه رﺿﺎﯾﺖ ﺑﺎﻻﯾﯽ دارﻧﺪ. اﯾﻦ رﺿﺎﯾﺖ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه اﻫﻤﯿﺖ ﺣﻤﺎﯾﺖﻫﺎی ﺟﺎﻣﻊ و ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎی ﺗﺨﺼﺼﯽ ﺑﺮای ﺑﻬﺒﻮد ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ اﯾﻦ اﻓﺮاد اﺳﺖ.

ﻣﻨﺎﺑﻊ:

1. Horton, W. A., Hall, J. G., & Hecht, J. T. (2007). Achondroplasia. *The Lancet*, 370(9582), 162-172.

2. Pauli, R. M., Scott, C. I., Wassman, E. R., & Gilbert, E. F. (1984). Apnea and sudden unexpected death in infants with achondroplasia. *The Journal of Pediatrics*, 104(3), 342-348.

3. Hecht, J. T., Horton, W. A., Reid, C. S., Pyeritz, R. E., & Chakraborty, R. (1989). Growth of the foramen magnum in achondroplasia. *American Journal of Medical Genetics*, 32(4), 528-535.

4. Reid, C. S., Pyeritz, R. E., Kopits, S. E., & Phillips, J. A. (1987). Cervicomedullary compression in achondroplasia. *Journal of Neurosurgery*, 66(6), 858-861.

5. Steinbok, P., Hall, J., & Flodmark, O. (1989). Hydrocephalus in achondroplasia: the possible role of intracranial venous hypertension. *Journal of Neurosurgery*, 71(1), 42-48.

6. Hunter, A. G., Bankier, A., Rogers, J. G., Sillence, D., & Scott, C. I. (1998). Medical complications of achondroplasia: a multicentre patient review. *Journal of Medical Genetics*, 35(9), 705-712.

7. Mogayzel, P. J., Carroll, J. L., Loughlin, G. M., Hurko, O., & Francomano, C. A. (1998). Sleep-disordered breathing in children with achondroplasia. *The Journal of Pediatrics*, 132(4), 667-671.

8. Ain, M. C., Shirley, E. D., & Pirouzmanesh, A. (2006). Postlaminectomy kyphosis in the skeletally immature achondroplast. *Spine*, 31(2), 197-201.

9. Ireland, P. J., Johnson, S., Donaghey, S., Johnston, L., & McGill, J. (2012). Developmental milestones in achondroplasia. *Journal of Medical Genetics*, 49(12), 773-778.

Footnote:

[1] Cervicomedullary compression 

[2] foramen magnum

[3] central hypopnea

[4] non-communicating

[5] communicating

ﮔﺮدآوری و ﺑﺎزﻧﻮﯾﺴﯽ: ﻣﺤﻤﺪ ﮐﺎرﮔﺮ

داﻧﺸﺠﻮی دﮐﺘﺮی ﻋﻠﻮم اﻋﺼﺎب داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺷﻬﯿﺪ ﺑﻬﺸﺘﯽ