رازﻫﺎی ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺗﻌﺎﻣﻞ ﮔﻠﯿﻮﺑﻼﺳﺘﻮﻣﺎ ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻋﺼﺒﯽ: از ﺷﺒﮑﻪﻫﺎی ﻧﻮروﻧﯽ ﺗﺎ اﺳﺘﺮاﺗﮋیﻫﺎی ﻧﻮﯾﻦ درﻣﺎﻧﯽ

.1 ﮔﻠﯿﻮﺑﻼﺳﺘﻮﻣﺎ: ﺗﻮﻣﻮری ﮐﻪ ﻣﻐﺰ را ﻣﯽﻓﺮﯾﺒﺪ و از ﻧﻮرونﻫﺎ ﺑﺮای ﮔﺴﺘﺮش اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﺪ.

در ﮐﺸﻔﯽ ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﯿﺰ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺴﯿﺮ درﻣﺎن ﯾﮑﯽ ازﮐﺸﻨﺪهﺗﺮﯾﻦ ﺳﺮﻃﺎنﻫﺎی ﻣﻐﺰ را ﺗﻐﯿﯿﺮ دﻫﺪ، داﻧﺸﻤﻨﺪان درﯾﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻮﻣﻮر ﮔﻠﯿﻮﺑﻼﺳﺘﻮﻣﺎ [1]) (GBM ﺑﺎ زﯾﺮﮐﯽ ﺗﻤﺎم از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻋﺼﺒﯽ اﻧﺴﺎن ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻐﺰ ﻧﻔﻮذ ﮐﻨﺪ و در آن ﭘﺨﺶ ﺷﻮد. ﻣﻄﺎﻟﻌﻪای ﮐﻪ در ﻣﺠﻠﻪ ﻣﻌﺘﺒﺮ Cell ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه، ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺗﻮﻣﻮر ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﻮرونﻫﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ، ﺑﻠﮑﻪ از آنﻫﺎ ﺑﺮای ﺣﺮﮐﺖ، ﻧﻔﻮذ، و زﻧﺪه ﻣﺎﻧﺪن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﺪ، دﻗﯿﻘﺎً ﻣﺎﻧﻨﺪ ﯾﮏ ﻧﻮرون.

ﻧﻮرونﻧﻤﺎﻫﺎ: ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻌﻠﯽ

ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨﺎوریﻫﺎ ﯾﭙﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﮏﺳﻠﻮﻟﯽ [2] و ﺗﺼﻮﯾﺮﺑﺮداری زﻧﺪه، زﯾﺮﻣﺠﻤﻮﻋﻪای از ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﮔﻠﯿﻮﺑﻼﺳﺘﻮﻣﺎ را ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻇﺎﻫﺮاً ﻟﺒﺎس ﻧﻮروﻧﯽ ﺑﻪ ﺗﻦ ﮐﺮده اﻧﺪ. اﯾﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎ:

 ورودی ﺳﯿﻨﺎﭘﺴﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ از ﻧﻮرونﻫﺎی ﺳﺎﻟﻢ درﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. ﺳﯿﮕﻨﺎلﻫﺎی ﭘﯿﭽﯿﺪه ﮐﻠﺴﯿﻤﯽ درون ﺧﻮد اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ.

 ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎﯾﯽ ﻣﯽﺳﺎزﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ آنﻫﺎ اﺟﺎزه ﺣﺮﮐﺖ ﺳﺮﯾﻊ درﺑﺎﻓﺖ ﻣﻐﺰ را ﻣﯽدﻫﺪ.

درﺣﻘﯿﻘﺖ، اﯾﻦ ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎ ﻣﺜﻞ ﻧﻮرونﻫﺎ "ﻓﮑﺮ" ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ، "ﺣﺮﮐﺖ" ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ارﺗﺒﺎط ﺑﺮﻗﺮارﻣﯽﮐﻨﻨﺪ.

ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ: ﺳﻔﺮ ﺗﻮﻣﻮر ﺑﺎ ﻧﻘﺸﻪ ﻧﻮروﻧﯽ

ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﮔﻠﯿﻮﺑﻼﺳﺘﻮﻣﺎ از اﻟﮕﻮﯾﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺣﺮﮐﺖ ﻟِﻮی [3] ﺑﺮای ﯾﺎﻓﺘﻦ ﻣﺴﯿﺮﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ در ﺑﺎﻓﺖ ﻣﻐﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ– درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ در دوران رﺷﺪ ﻣﻐﺰ. ﺑﺮﺧﯽ از آنﻫﺎ ﺣﺘﯽ ﺑﺪون اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﺗﻮﻣﻮری ﯾﺎ آﺳﺘﺮوﺳﯿﺖﻫﺎ، از ﻃﺮﯾﻖ درﯾﺎﻓﺖ ﺳﯿﻨﺎﭘﺲ ازﻧﻮرونﻫﺎ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﮑﺜﯿﺮ و ﮔﺴﺘﺮش دارﻧﺪ.

ﭼﺮا اﯾﻦ ﮐﺸﻒ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ؟

اﯾﻦ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﮔﻠﯿﻮﺑﻼﺳﺘﻮﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﯾﮏ ﺗﻮﻣﻮر ﻣﻬﺎﺟﻢ ﻧﯿﺴﺖ، ﺑﻠﮑﻪ ﯾﮏ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎز ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﻧﻮروﻧﯽ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﺗﻮﻣﻮر ﻣﺴﯿﺮﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ را  ﻣﯽدزدد و از ﻫﻤﺎن ﻣﮑﺎﻧﯿﺰمﻫﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻐﺰ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺮای رﺷﺪ و ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﺑﻬﺮه ﻣﯽﺑﺮد واﯾﻦ ﯾﻌﻨﯽ: درﻣﺎنﻫﺎی ﺳﻨﺘﯽ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﺗﻮﻣﻮری راﻫﺪف ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ، ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ.

راﻫﯽ ﻧﻮ ﺑﺮای درﻣﺎن؟

ﺑﺎ ﻓﻬﻤﯿﺪن اﯾﻦ ﺗﺮﻓﻨﺪﻫﺎی ﺗﻮﻣﻮر، اﮐﻨﻮن ﻣﯽﺗﻮان درﻣﺎنﻫﺎﯾﯽ ﻃﺮاﺣﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ:

• ﻣﺴﯿﺮﻫﺎی ﺳﯿﻨﺎﭘﺴﯽ ﺗﻮﻣﻮر را ﻣﺨﺘﻞ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ.
• ﺟﻠﻮی درﯾﺎﻓﺖ ﺳﯿﮕﻨﺎلﻫﺎی ﻧﻮروﻧﯽ را ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ.
• درﻧﻬﺎﯾﺖ، ﻣﺎﻧﻊ ﻣﻬﺎﺟﺮت و ﺗﮑﺜﯿﺮ ﮔﻠﯿﻮﺑﻼﺳﺘﻮﻣﺎ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ.

.2ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﻣﺠﺪد ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﮔﻠﯿﻮﺑﻼﺳﺘﻮﻣﺎ ﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ ﻏﯿﺮﺳﺮﻃﺎﻧﯽ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮏ راﻫﺒﺮد ﻧﻮﯾﻦ ﺿﺪﺳﺮﻃﺎن

 ﮔﻠﯿﻮﺑﻼﺳﺘﻮﻣﺎ ﻣﺎﻟﺘﯽﻓﺮم ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﺎﺟﻢﺗﺮﯾﻦ و ﮐﺸﻨﺪهﺗﺮﯾﻦ ﺳﺮﻃﺎنﻫﺎی ﻣﻐﺰ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ درﻣﺎنﻫﺎی ﻣﺮﺳﻮم ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﯿﻤﯽدرﻣﺎﻧﯽ و ﭘﺮﺗﻮدرﻣﺎﻧﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ. راﻫﺒﺮد درﻣﺎﻧﯽ ﻧﻮﯾﻨﯽ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﻣﺠﺪد ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﺳﺮﻃﺎﻧﯽ GBM ﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ ﻏﯿﺮﺗﮑﺜﯿﺮﯾﺎب )ﻏﯿﺮﺳﺮﻃﺎﻧﯽ( اﺳﺖ. اﯾﻦ روﯾﮑﺮد ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻮﻗﻒ رﻓﺘﺎر ﺑﺪﺧﯿﻢ ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺷﺪه و ﺑﻪﻋﻨﻮان درﻣﺎﻧﯽ ﻣﺆﺛﺮﺗﺮ و ﺑﺎ ﺳﻤﯿﺖ ﮐﻤﺘﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روشﻫﺎی ﺳﻨﺘﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد.

ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎی ﮐﻠﯿﺪی:

.1ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﻣﺠﺪد ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎی روﻧﻮﯾﺴﯽ:

ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان درﯾﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ وارد ﮐﺮدن ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎی روﻧﻮﯾﺴﯽ ﻋﺼﺒﯽ ﺧﺎص ﻣﺎﻧﻨﺪ Neurog2 ،NeuroD1 و Ascl1 ﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎی GBM، اﯾﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﺷﺒﻪﻋﺼﺒﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﻮﻧﺪ. اﯾﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﺑﺎزﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰیﺷﺪه، ﺷﮑﻞ و ﻇﺎﻫﺮی ﻧﻮروﻧﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﺮده، ﻧﺸﺎﻧﮕﺮﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ را ﺑﺮوز ﻣﯽدﻫﻨﺪ و دﯾﮕﺮ ﺗﮑﺜﯿﺮ ﻧﻤﯽﯾﺎﺑﻨﺪ؛ ﮐﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﻮﻣﻮرزاﯾﯽ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﺎﻣﻞ از ﺑﯿﻦ ﻣﯽرود.

.2 ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﻣﺠﺪد ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺮﮐﯿﺐﻫﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ:

ﺑﻪﺟﺰ روشﻫﺎی ژﻧﺘﯿﮑﯽ، از ﯾﮏ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻓﻮرﺳﮑﻮﻟﯿﻦ، I-BET151 ،CHIR99021 ،ISX9 و DAPT ﺑﺮای اﻟﻘﺎی وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ در ﺳﻠﻮلﻫﺎی GBM اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. اﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺑﯿﺎن ژنﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ را اﻓﺰاﯾﺶ داده و ﻣﺴﯿﺮﻫﺎی رﺷﺪ ﺗﻮﻣﻮری را ﺳﺮﮐﻮب ﻣﯽﮐﻨﺪ.

.3 ﺷﻮاﻫﺪ درون ﺗﻨﯽ :[1]

اﯾﻦ روﯾﮑﺮد در ﻣﺪلﻫﺎی ﻣﻮﺷﯽ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ؛ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎی GBM واردﺷﺪه ﺑﻪ ﻣﻐﺰ ﻣﻮشﻫﺎ، ﺑﻪ ﻧﻮرونﻫﺎی ﺑﺎﻟﻎ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪﻧﺪ. رﺷﺪ ﺗﻮﻣﻮر ﺑﻪﻃﻮر ﻗﺎﺑﻞﺗﻮﺟﻬﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﺟﺮای اﯾﻦ روش در ﺑﺪن ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪه اﺳﺖ.

.4 ﺗﻌﯿﯿﻦ زﯾﺮﻧﻮع ﻧﻮروﻧﯽ:

ﻧﻮع ﻧﻮروﻧﯽ ﮐﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﺳﺮﻃﺎﻧﯽ ﺑﻪ آن ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ، ﺑﻪ ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎی روﻧﻮﯾﺴﯽ اﺳﺘﻔﺎدهﺷﺪه ﺑﺴﺘﮕﯽ: NeuroD1, Neurog2 ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﻮرونﻫﺎی ﮔﻠﻮﺗﺎﻣﺎﺗﺮژﯾﮏ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ.

Ascl1 ﻧﻮرونﻫﺎی ﮔﺎﺑﺎﺋﺮژﯾﮏ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ.

اﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ، اﻣﮑﺎن ﻃﺮاﺣﯽ راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﺷﺨﺼﯽﺳﺎزیﺷﺪه را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ.